“Osteoporoz, sık görülen bir kemik hastalığıdır”

Dünyada yaygın görülen bir iskelet sistemi hastalığı olan osteoporozun, özellikle menopozdan sonra kadınlarda görülmekle birlikte erkeklerde, çocuklarda, ileri yaşta ise her iki cinste de görülebildiğini belirten Çanakkale İl Sağlık Müdürlüğü yetkilileri;  “Sık görülen bir kemik hastalığıdır. Uzayan yaşam süresine bağlı olarak dünya nüfusunun yaşlanması, osteoporoz ve osteoporoza bağlı kırıkların görülme sıklığında önemli artışa neden olmuştur. Günümüzde önemli bir ekonomik ve sosyal problem haline gelmiştir. Önlenebilir, tedavi edilebilir, bir hastalık  olmasına rağmen  osteoporozlu veya düşük kemik yoğunluklu hastaların yaklaşık yarısının  bunun farkında olmadığı  tespit edilmiştir. 50 yaşın üzerinde her  3 kadından birinde ve  50 yaş üzerinde 5 erkekten birinde görülmektedir. Kemik erimesi veya travma sonucu Kalça kırığı olanların yaklaşık • %20’si ilk 1 yıl içinde ölmektedir. • %30’dan fazlası sakat kalmaktadır. Dünyada kalça kırığı; • 1990’lı yıllarda 1.7 milyon • 2050 yılında 6.3 milyona ulaşması bekleniyor.

Osteoporoz tanısı nasıl konur?

Hastalık, kırık olmadan önce kemik mineral yoğunluğu ölçülerek tanılanır. Osteoporozun tanısı (DEXA) yöntemi kullanılarak konulmaktadır. DEXA dünyada en yaygın olarak kullanılan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından da osteoporoz tanısında altın standart olarak önerilen tekniktir. Ölçümler omurga, kalça, tüm vücut ve önkoldan yapılabilmektedir.

Risk faktörleri

Yaş ilerledikçe osteoporoz riski artmaktadır, özellikle kadınlarda 65 yaş üzerinde ve erkeklerde 70 yaş üzerinde risk yüksektir. 40 yaştan sonra travma olmaksızın veya çok ufak travma ile geçirilmiş kırık öyküsü, kadınlarda düşük östrojen, erkeklerde düşük testosteron düzeyleri, kadın ve erkeklerde düşük vücut ağırlığı, sigara içiyor olmak veya geçmişte sigara içme öyküsü, boy kısalması ( Hayat boyu 15 cm kadar kısalma olabilir.) Birinci derece yakınında osteoporoz ve/veya kırık öyküsü, bazı hastalıklar (çölyak, KOAH, tiroithast, romatoitartrit, kanser, inflamatuar barsak hastalığı), bazı ilaçların sürekli kullanımı (epilepsi, kanser, kortizon v.b. ilaçların uzun süre kullanımı )

Bir dakikalık Osteoporoz Risk Testi’ne katılın

Uluslararası Osteoporoz Vakfı tarafından hazırlanan "1 Dakikalık Osteoporoz Risk Testi" ne katılın. Anne veya babanızda basit bir zorlanma veya hafif bir düşme sonrasında kalça kırığı oldu mu? Sizde basit bir zorlanma veya hafif bir düşme sonrasında kalça kırığı oldu mu? Üç aydan uzun bir süre kortizon içeren ilaç kullandınız mı? Boyunuzda 3 santimetreden fazla kısalma oldu mu? Fazla miktarda alkol tüketiyor musunuz? Günde 20' den fazla sigara içiyor musunuz? Sık olarak diare-ishal sorununuz oluyor mu? (Çölyak veya Crohn hastası mısınız ?)

Kadınlar için;

Menopoza 45 yaşından önce mi girdiniz? Regl düzeniniz 12 ay süre ile aksadı, kesintiye uğradı mı? Erkekler için;

Testosteron seviyesinde azalmaya bağlı impotans veya libido kaybınız oldu mu? Eğer bu sorulardan birine yanıtınız "Evet" ise hekiminize başvurunuz.

Osteoporozdan korunma ve beslenme

Osteoporoz gelişiminde genetik faktörlerin yanı sıra kişinin yaşam tarzı da önem taşımaktadır. Hatalı beslenme, yetersiz fiziksel aktivite ile sigara ve alkol kullanımı gibi faktörler kemik sağlığının bozulmasında son derece etkilidirler. Osteoporozun önlenmesi çocukluk, ergenlik ve gençlik dönemlerinde optimal kemik gelişimi ile başlar. Kemik, yaşayan doku olduğu için kemikler ve iskelet sistemi, doğumdan itibaren ergenliğin sonuna kadar sürekli gelişir ve büyür, erken erişkin dönemde veya 20’li yaşlarda maksimum güce ulaşır. Çocuklar ve ergenlerin kemik gelişimi açısından uymaları gereken unsurlar şu şekilde sıralanabilir: Yeterli kalsiyum alımı,( her yaşta  günde 2 bardak SÜT ve süt ürünleri ), güneş ışığından yararlanma ve yaşa uygun yeterli D vitamini alımı, yeterli protein alımı, düzenli fizik aktiviteye katılım, sigara ve alkolden uzak durma, düşmeler ve ev kazalarına karşı koruyucu önlemler. İnsanda kemik kaybı genellikle 40’lı yaşlardan sonra başlar ve kaybedilen kemikler kadar yerine yenisi konamaz. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesi  hızlanır. Erkeklerde kemik erimesi 50’li yaşlarda başlar, kayıp hızı kadınlara göre daha yavaştır. Osteoporozda risklerin önlenmesi için hayatın her döneminde, yukarıda belirtilen unsurların uygulanması ve hayati  tedbirlerin alınması esastır. Osteoporozdan korunmak ve sağlığınız için, düzenli fiziksel aktivite yapın ve günde 2 bardak süt için” dediler.