Yaza doğru son hızla ilerlediğimiz şu günlerde ishal sık karşımıza çıkacak bir klinik tablo gibi görünüyor. Ani ortaya çıkan, karın ağrısının eşlik ettiği veya etmediği sulu kıvamda dışkılamaya ishal diyoruz. Yaz ishalinin diğer dönemlerde görülen ishalden bir farkı var mı ? Aslında yok. Öncelikle mikrobik mi ona bakmak gerekir...
Mikrobik ishal sebepleri neler?
Türkiye şartlarında etkenlere göre viral (rota, norwalk), bakteriyel (ETEC, EHEC, Basilli dizanteri ) ve paraziter (giyardiya, amipli dizanteri) olarak sınıflamak mümkün ve pratiktir. Hemen söyleyelim virüs kökenlilere semptomatik tedavi dışında öneride bulunmuyoruz. Öncelikle karın ağrısının varlığı ve kan görülmesi işin ciddi olduğu anlamına geliyor.
İlk ne yapalım?
Öncelikle besin zehirlenmesi ve turist ishalini diğerleinden ayırt etmek gereklidir. Besin zehirlenmesinde şüpheli gıda aranmalıdır; hazır gıdalar, ısıtılıp-soğutulmuş besinler ve bulantının baskın olması ile dikkati çeker. Turist ishali adından anlaşılacağı gibi bir seyahat veya yeni farklı- ilk defa denenmiş bir gıda tüketimi vardır. Çoğunlukla flora değişiminden olur. Bu ayırım rahatlıkla hekim dışı biri tarafından dahi yapılabilir ve ayırıcı tanıya ihtiyaç olmayan, basit yaklaşımlar ile düzelir. Su alınımı arttırılır ve ishal diyeti uygulanır...
Diğer etkenler ise hekim tarafından profosyonel gözle değerlendirilmelidir.
İshal diyeti nedir?
Mikrobik olsun yada olmasın her hastada rahatlıkla uygulanabilecek, bulguların ve şikayetlerin gerilemesine yardımcı gıdalardır. Ne yiyelim? Muz, elma, şeftali, yağsız peynir, makarna, yağsız köfte, haşlama yumurta, patates ve yoğurt. Neden uzak duralım? Aburcubur (çerez,cips), gazlı içecekler, kahve, zeytin, yağlı gıdalar (kaşar peyniri). Bu diyet mümkün olduğunca 3-5 gün uygulanmalıdır.
Probiyotik- prebiyotik kullanalım mı?
Kullanılması kesinlikle faydalıdır. Aslında diyette kullandığımız yoğurt en iyi bilinen probiyotik. Mikrobik ishallerin hiçbirinde kullanım kısıtlılığı yok. Özellikle semptomların gerilemesinde etkinliği yüksek.
Barsak hareketlerini yavaşlatan -ishal kesici ilaçları kullanalım mı?
Unutulmaması gereken bir şey var ki, aslında ishal vücudun bir savunma mekanizmasıdır. Şöyle ki, iyi tanınmayan bir etken vücudunuza giriyor, bunun atılımının uyarılması gerekiyor ve organizma bunu sağlıyor. Yani aslında eğer siz mikrobik bir ishalde barsak hareketlerini yavaşlatan ilaçları kullanırsanız, zararlı bir etkenin vücudunuza yerleşmesini kolaylaştırırsınız...
Diğer önemli konu ise; su tüketimidir. Su içemeyecek konumda bulantısı olan, yaşlı ve küçük çocuklarda ishal ölümcül olabilir. Bu durumda hastaneye yatarak tedavi gereklidir.
