‘Sigara sağlığa zararlıdır’ sloganı popüleritesi devam ederken ilginçtir ki nargilenin yaygınlaştığını görüyoruz. Türkiye’de resmi rakamlara göre 7,000 nargile kafe var ve yıllık tütün tüketimi 75 ton. Ancak nargilenin servis edildiği kafe sayısının 400bin olduğu ve yaklaşık 600-1000 ton kaçak tütün (dökme) girişi olduğu tahmin ediliyor. Bu aynı zamanda ayrı bir ekonomik değer. Nargile tütünü üretimi Türkiye’de oldukça az, çoğu ithal geliyor. Kaliteli nargile tütünü için tömbeki (büyük tek yaprak) üretimi maliyet nedeniyle Türkiye’de sadece iki yerde kalmış (ikiside Hatay’da).
Bugün ‘Nargile daha masum mu?’ sorusuna yanıt arayalım.
Nargile tütünü içeriği ne?
Nargile içine konulan tütün ayrıca şeker-gliserin ve aroma içeriyor. Bu aromatik ürünlerin içeriği kontrol veya standardize edilmiş değildir. Her içimde miktar ölçmeye bağlı hazırlanmaz ve aldığınız nikotin miktarı bir sigara ile ölçülemeyecek kadar yüksektir. Derin nefes ile akciğer içine dağılımı daha yüksek olacağı için hasar da her zaman daha fazladır.
Su buharından geçerek geldiği için nikotin ve zararlı maddeler tutulur?
Kesinlikle doğru değil. Suyun buradaki tek etkisi yanan tütününün ısısını düşürmektir. Maruz kalınan maddeler; nikotin, şeker, protein ve külden oluşur. Nikotin içerik itibari ile tütünde doğal olarak var. Oran %4-6’ya kadar çıkabiliyor. Oranlamak gerekirse bir nargile=50-100 adet sigara kadar nikotin içeriyor. Diğer açıdan bakıldığında ise yaklaşık 100 kat fazla duman (karbonmonoksit) solunuyor. Ayrıca içine konulan aromalar yanma ile vücuda çok zararlı kimyasallara dönüşür (asetaldehit, formaldehit, akrolein vb). Bunların hepsinin şeker ve nikotin karışımı ile akciğere olan yanıcı etkisi artar. Bu maddelerin hiç birisi sudan geçerek temizlenmez. Ayrıca nikel, kobalt, krom, kurşun gibi ağır metallerde içerebildiği akılda tutulmalıdır. Bu maddelerin hemen hepsinin kanserojen olduğu unutulmamalıdır.
Nargile Türk kültürü müdür?
Bu konu daha ilginç; aslında ilk Hindistan’da kullanılmış (15-16.yy). İlk kullanım amacı esrar içimi. Zaten ‘narçıl’ kelime kökünden geliyor ve farsça hindistan cevizi demek. Mısır’da narçıl olmuş ‘nargil’ ve günümüz Türkçesinde kullanılmaya başlamış. Aslında Osmanlı zamanında çok yaygın kullanılmış olmasına karşın ilk kullanan Türkler değil…
Nargile bağımlılık yapar mı?
Sigara gibi bağımlılık yapma potansiyeli vardır. Ne daha az, nede daha fazla. Türkiye’de en çok üniversite öğrencileri içiyor. İlk deneme yaşı nadiren onsekiz altı. İlk deneyenlerin %75’i merak üzerine tecrübe ediyor. Yapılan anketlere göre çoğunluk (%65-70) zararsız olduğunu düşünüyor, bağımlılık potansiyeli olmadığına inandığı için denemekten de çekinmiyor.
Aflatoksin
Son yıllarda özellikle sigaranın kanser oluşturma potansiyelinin üzerinde yapılan çalışmalarda yeni suçlanan maddelerden birisidir. Bu kanserojen bir madde ve uzun süre maruz kalmak hemen tüm kanser türlerini tetikleyebiliyor. Sigarada da mevcut ama nargile tütünündeki oranı çok daha fazla; çünkü nargile tütünü hafif nemli ortamda paketlenip satışa hazırlanıyor, bu madde de nemli ortamda mantarlardan salınıyor.
Bulaşıcı hastalıklar
Özellikle aynı anda birden çok kişinin kullandığı nargilelerde bulaşıcı hastalık riski çok yüksektir. Ağızlık kısmının değiştirilmiş olması tek başına yetmez. Marpuç denilen gövde ile ağızlık arasında kalan helezon kısım su buharının yoğun temas ettiği yer bakterilerin en sık saklanmayı sevdiği alandır. Bu kısmın her içiciden sonra temizlenmiş olması önemlidir. Özellikle verem gibi yaygın bulaşıcı bakteriler bu bölgede saklanmayı sever. Şarkılarda geçen nargile marpucunun gümüşten olması, aslında sadece zenginlik göstergesi değil, aynı zamanda özellikle o yıllarda çok görülen verem basilinin yapışmasını engellemesindendir.
Sağlıcakla kalın…
