Warning: ob_start(): output handler 'ob_gzhandler' conflicts with 'zlib output compression' in /home/chedef/public_html/index.php on line 0
Şarbon ve hakkındaki doğru bilinen yanlışlar (29.09.2018)

Şarbon hem insanlarda hemde hayvanlarda görülen asıl olarak cilt tutulumu yapan bir bakteriyel hastalıktır. Aslında antibiyotik çağından önce çok fazla can almış olmasına rağmen artık günümüzde  çok korkulacak bir hastalık değildir.

Öldürücü müdür?

Aslında her tipi öldürücü değildir. Ama bazı klinik tipleri ölüme kesinlikte sebep olur. Eğer cilt lezyonu baş-boyundaysa, lezyon >4cm ise, akciğer ve barsak sistemini tutmuş ise ve yeni tanımlanan bir tip olarak madde bağımlılarında damar içine verilmiş ise öldürücüdür.

Nasıl tanıyalım? 

Öncelikte hayvan veya toprak teması olması gerekir. Hayvanlarda görülen bir hastalık olması yanında, sporları toprakta yaygın olarak görülür. Hatta hayvanda lezyon olmasa dahi kesim yerinde sporlu toprak ile temas olur ise insana bulşaması kaçınılmazdır.

Cillte 'kara' kabuk oluşturur. Ama bu kabuk öyle böyle değildir. Öncesinde cilt su toplar ve kabuk ortasından çöker (çoğu su toplayan lezyon dış kenarından açılırken) ve sert ve kalması zor, ağrısız kabuklanma olur. Lezyon toksin salgılar ve hastada ateş, tansiyon düşüklüğü olabilir.

Burada belirtmek gerekir ki alışkın olmayan bir göz 'orf' ile çok karıştırabilir. Orf ise yine ülkemizde özellikle kurban bayramı sonrası kesim yapanlarda ellerde görülen ama su toplaması daha yoğun olan, ağrılı, kabuklanmada siyahlaşma olmayan ve bulaşıcı bir viral hastalıktır. Şarbon lezyonu insandan insana bulaşmaz.

Ne yapalım?

Öncelikle bu tip hastalara alışkın bir hekime göstermekte fayda vardır. Çünkü her ne kadar masum desekte yanlış veya gecikmiş bir uygulamanın sonuçları vahim olabilir. Çünkü salgıladığı toksin aslında ölümcüldür.

Lezyondaki kabuğu kaldırmamak ilk yapılacak şeydir. Sonrasında sistemik olarak cilt dışında tutulum olabilecek yerlere bakılmalıdır; solunum sistemi, ağız, kalın barsak. Çünkü bu bölgelerde tutulum var ise tedavide antitoksin verilmelidir. Sadece ciltte ve <4cm, baş boyunda değil ise tek doz antibiyotik ile tedavi edilebilir. Ama lezyon büyük ve başboyuna yakın ise antibiyotik tedavisi bir haftanın altında olmamalıdır.

Korunma?

Kesim sırasında hayvanın muayenesi (şarbon açısından), kesim sırasında veya sonrasında toprak-toz teması olan etlerin yıkanması (su ile) en erken önlemdir. Bu arada ne yazık ki kıyma şarbon açısından güvenilir değildir, çünkü çekilmiş etin durumunu göremiyoruz. Etlerin eve geldiği anda pişirmeden önce bir mekanik temizlik yapmak en iyisidir. Etin pişirme şeklide önemlidir. Dış kısmını mühürleme önerilen bir şeydir (yüksek ısıya tabii tutma). Haşlama çok tavsiye edilmez.

Dikkat!

Yorum yapabilmek için üye girşi yapmanız gerekmektedir. Üye değilseniz hemen üye olun.

Üye Girişi Üye Ol